Overtuigingen loodsen leerkrachten door woelige wateren (door Liesbet Moortgat)
Bij aanvang van de quarantaine werd je als leerkracht gevraagd om de essentie te bewaken, eerst in de keuze van herhalingsoefeningen, vervolgens in de uitwerking van preteaching. Heel wat scholen gingen actief aan de slag met deze denkoefening. Vakgroepen en leerkrachten gingen in overleg, stemden af en benutten elkaars talenten. Na de paasvakantie kregen ouders en leerlingen duidelijke informatie over hun plan van aanpak.
Nog geen twee weken verder en jij en je collega’s buigen zich alweer over nieuwe vragen en uitdagingen. Hoe kunnen we ‘veilig’ lesgeven? Welke klassen of leerlingen geven we voorrang? Hoe regelen we de opvang? Wat doen we met kinderen die niet naar school mogen of durven komen? Gaan we over naar blended leren? Hoe pakken we dit aan? Hoe gaan we evalueren? Laten we examens wel of niet doorgaan? Wanneer? Wat met deliberaties? Stellen we beslissingen best uit? Voorzien we zomerlessen of -klassen?
Focussen op de essentie lijkt eenvoudig en evident, maar is dit zo? In werkelijkheid is het omschrijven ervan eerder complex. Wat vind jij NU prioritair? Hoe kan jij NU het leerproces van leerlingen blijven activeren, stimuleren en faciliteren? Wat vind jij dat leerlingen NU nodig hebben? Een luisterend oor? Kennis bijspijkeren? Inbedden van vaardigheden? Structuur? Wat je NU belangrijk vindt, zal misschien iets scherper gedefinieerd zijn, maar doorgaans niet afwijken van jouw overtuigingen over wat je leerlingen nodig hebben om te (kunnen) leren en groeien.
Wanneer inhoud voor jou prioritair is, zal je als leerkracht geneigd zijn om leerlingen zoveel mogelijk leerstof en bijhorende (vakgebonden) vaardigheden aan te reiken. Je stimuleert leerlingen om nieuwe leerstof te verwerken, te oefenen en te herhalen tot ze de nodige (vak-)kennis beheersen. Je stopt dan ook heel wat tijd in het bundelen van de geschikte leer- en oefenmiddelen. Toon- en evaluatiemomenten bepalen of het gewenste resultaat behaald is. Best lastig voor jou wanneer deze dit schooljaar misschien niet ingericht worden… Mogelijks worden leerinhouden of vakken geschrapt van het programma. Deze algemene, brede basiskennis is uiteraard waardevol, maar nu niet noodzakelijk om de slaag- en startkansen te vergroten. Voor sommige vakleerkrachten best moeilijk te verteren.
Wanneer je als leerkracht leerlingen vooral wil stimuleren om het beste uit zichzelf te halen, dan zal je eerder geneigd zijn om te investeren in de samenwerkingsrelatie, waarin luisteren, (h)erkennen, motiveren en coachen de nodige tijd en aandacht van je vragen. Je zoekt creatieve manieren om met je leerlingen te connecteren, hun leergoesting te (blijven) prikkelen en actief te ondernemen. Het lukt jou beter om af te wijken van de reeds opgemaakte jaarplanning. Wanneer je de leerplannen naleest, stel je misschien vast dat de huidige leermiddelen niet altijd even accuraat afgestemd zijn op de vooropgestelde leerdoelen. Jouw zorg zit vooral in de leerlingen die je niet weet te bereiken, dreigen af te haken of zonder jouw directe instructie niet tot leren komen.
Focussen op de essentie is dus niet zo eenvoudig en eenduidig als het woord in de mond nemen. Samen met je collega’s, je vakgroep of klassenraad concretiseren wie en wat je meer of minder aandacht geeft, is noodzakelijk. Persoonlijke overtuigingen uitspreken en vandaaruit samen keuzes maken biedt mogelijkheden om zowel inhoudelijk als relationeel stappen te zetten. Wat denk je?
- Wat moeten leerlingen (maar) kennen of kunnen om een vlotte start te maken?
- Welke (executieve) vaardigheden hebben ze best onder de knie om (nieuwe) leerstof te verwerken?
- Welke materialen stellen we (als vakgroep) ter beschikking zodat leerlingen reeds geziene leerstof volgens eigen nood en op eigen tempo kunnen herhalen?
- Hoe benutten we vanaf 18 mei de beperkte klastijd? Welke meerwaarde willen we eruit halen?
- Hoe bereiken we de meest kwetsbare leerlingen? Hoe houden we ze aan boord?
De essentie? Deel vooral je overtuigingen en bezorgdheden met collega’s.
Overleggen en samenwerken is nu – meer dan ooit – noodzakelijk.
Liesbet
